Een slapende vulkaan

Verdriet om verlies van iets of iemand kan je uit het niets overvallen. Voor de omgeving kan dat schrikken zijn. Hebben zij iets gezegd dat kwetsend was? Zijn ze niet attent genoeg geweest ? Wees gerust, het ligt niet aan de omgeving. Verdriet is een ogenschijnlijk slapende vulkaan die zonder dat iemand het doorheeft van binnen kan gaan opgloeien. En dan ineens lava uitspuwen.

Ik heb de oogaandoening RP, waardoor mijn zicht heel langzaam achteruit gaat.
Na ruim twintig jaar leven met achteruitgang van zicht en het bijbehorende rouwproces dacht ik dat ik het onderhand wel door had. rouwen om het verlies van weer een stukje zicht en daarmee van mogelijkheden is uit concrete gebeurtenissen te voorspellen. Het blijkt echter zo niet te werken. Ook verloopt rouwen niet zoals veel mensen nog denken. In sommige oude theorieën wordt het als volgt beschreven: het begint met een schok, dan ontkenning, dan boosheid en andere emoties, dan depressie en verdriet en vervolgens ga je door met je leven. Als je alle fasen hebt gehad, heb je het verwerkt en geaccepteerd, is vaak de nog algemeen heersende opinie. Dit is even kort door de bocht, maar hier komt het wel ongeveer op neer. Dit proces is echter veel complexer en diverser.
Zoals ik het de laatste jaren ervaar kan het iets zijn dat diep in je binnenste lang suddert en dat op de meest onverwachte momenten tot kleine en grote ontploffingen komt.

Zo kreeg ik afgelopen voorjaar voor mijn gevoel uit het niets een fikse huilbui toen mijn schoonmoeder een voorjaarsbloem voor me plukte om me te laten ruiken en voelen. De pijn om het feit dat ik de ontluikende lente niet kon zien, niet meer en nooit meer, overviel me volledig.
En eenzelfde ervaring had ik afgelopen december. Nu zag ik wel een soort aanloop. We hadden nieuwe banken gekocht, maar ik kon de kleur van de banken niet beoordelen. Ik kon ook niet zien hoe ze in ons interieur pasten. En niet met mijn partner overleggen of we de muur achter de bank aan een kant een kleur zouden schilderen. Dat zat me dwars, daar was ik me wel van bewust. Ik was me er ook van bewust dat ik hierdoor snibbig reageerde op een vriendin die klaagde dat ze zoveel foto's van haar kinderen had dat er niet tegenin te plakken was. Voordat ik het wist snerpte ik dat ik de foto's niet eens meer kon zien. Ik heb direct mijn excuses gemaakt, en begreep dat er iets aan het sudderen was in mijn binnenste.
toch werd ik overvallen toen ik een week later een flinke huilbui kreeg in een cafe, toen een vriend enthousiast vertelde over een tentoonstelling die hij net had bezocht.
Deze ervaringen leren mij dat verlies zich vooral doet voelen bij datgene wat je dierbaar is. En dat dit rationeel bedacht kan worden, maar dat je niet kunt voorspellen wanneer die gevoelige plekken opgloeien en vervolgens als een vulkaan hete lava in meer of mindere mate eruit gooien.

Het zegt me ook dat verlies verwerken nooit helemaal 'af' is. Er blijven pijnlijke plekken die onverwacht in de weg gaan zitten. Zo kan het lijken dat je iets verwerkt hebt, geaccepteerd hebt, zoals dat dan in de volksmond heet. Maar onder dat hervonden evenwicht kan zomaar verdriet opwellen. Als dat gebeurt, dan is het prettig te begrijpen waar het vandaan komt. En dat het er gewoon mag zijn. Van jezelf, en van je omgeving.